“سون آی” روز عشق مردم آذربایجان

بزرگنمایی تصویر

رسم “سون آی” (یا سونای) که به عنوان روز عشق در میان مردم آذربایجان در اواخر شهریور برگزار می‌شود، یک سنت دیرینه و زیبا است که ریشه در فرهنگ و تاریخ غنی آذربایجان دارد. این جشن که به نوعی روز عشق سنتی آذری‌ها محسوب می‌شود، در انتهای تابستان و نزدیک به شروع فصل پاییز (همزمان با 30 شهریور) برگزار می‌شود و با مفاهیم عشق، دوستی، و طبیعت درهم‌تنیده است.

در ویدیویی که مشاهده میکنید به معرفی “سون آی” به عنوان روز عشق مردم آذربایجان پرداخته شده است:

ریشه‌های تاریخی سون آی

سون آی ریشه در باورها و اسطوره‌های کهن آذری دارد و بنا به روایاتی به یاد عشق پاک و اسطوره‌ای میان “سونای” و “قربان” گرامی داشته می‌شود. این افسانه عشق، مشابه داستان‌های معروف عشقی دیگر همچون لیلی و مجنون یا شیرین و فرهاد، به نوعی نماد وفاداری، از خودگذشتگی و عشق ابدی میان دو دلداده است. برخی معتقدند که این رسم، نمادی از خداحافظی با تابستان و خوش‌آمدگویی به پاییز است و نمایانگر پیوند عشق با طبیعت است و ازطرفی روز آخر شهریور شاهد رویارویی ماه و خورشید در آسمان با زاویه ای 180 درجه هستیم که بنوعی این پدیده را به دیدار دو عاشق تشبیه کرده اند که حسرت دوری یکساله شان در این دیدار کوتاه به پایان رسیده است. در روایاتی نیز داستان عاشقانه دو شخصیت افسانه ای آذربایجان به نامهای اصلی و کرم را نیز به فراق و وصال ماه و خورشید تشبیه کرده و آتش گرفتن کرم را به خورشید و سوختن اصلی در پی او نیز به ماه تشبیه شده است.

جزئیات و آیین‌های مراسم سون آی

مراسم سون آی دارای بخش‌های متنوعی است که بیشتر در مناطق روستایی و عشایری آذربایجان برگزار می‌شود. برخی از مهم‌ترین آیین‌ها و ویژگی‌های این روز عبارت‌اند از:

1. گردهمایی‌های عاشقانه: جوانان و عاشقان در این روز با یکدیگر ملاقات کرده و با خواندن شعرها و داستان‌های عاشقانه به یکدیگر ابراز عشق می‌کنند. این مراسم به نوعی فرصتی است برای تقویت پیوندهای عاطفی و همچنین به یاد آوردن داستان‌های قدیمی عاشقانه.
2. موسیقی و رقص محلی: موسیقی سنتی و عاشیق‌های آذری در مراسم سون آی نقش پررنگی دارند. عاشیق‌ها با نواختن ساز و خواندن ترانه‌های عاشقانه، فضایی پرشور و عاشقانه خلق می‌کنند. رقص‌های محلی، مانند رقص آذری، نیز بخش جدایی‌ناپذیر این جشن هستند و در فضایی شاد برگزار می‌شوند.
3. هدایای نمادین: در این روز، عشاق معمولاً به یکدیگر هدایای کوچک و نمادین مانند دستبندهای سنتی، گل‌ها یا وسایل دست‌ساز تقدیم می‌کنند. این هدایا بیشتر جنبه نمادین داشته و نشان‌دهنده عشق و وفاداری هستند.
4. نماد خورشید و ماه: در برخی مناطق، سونای به عنوان نمادی از خورشید و قربان به عنوان نمادی از ماه معرفی می‌شوند. این دو شخصیت اسطوره‌ای در باورهای مردم آذربایجان پیوندی با نیروهای طبیعی دارند و جشن سون آی به نوعی نمادی از هماهنگی و پیوند میان این دو نیروی طبیعی است.
5. آیین‌های سنتی: در برخی مناطق، آیین‌هایی خاص مانند روشن کردن آتش یا برگزاری مراسم خاص در کنار رودها یا کوه‌ها به عنوان بخشی از جشن سون آی اجرا می‌شود. این آیین‌ها با طبیعت و فرهنگ مردم آذربایجان پیوند عمیقی دارند.
6. شب‌نشینی‌های عاشقانه: خانواده‌ها و دوستان نیز شب‌ها دور هم جمع شده و با خواندن داستان‌های عاشقانه، اشعار و نواختن موسیقی، این روز را جشن می‌گیرند. این شب‌نشینی‌ها معمولاً با نورافشانی و شمع روشن کردن همراه است و فضای خاصی از همدلی و محبت ایجاد می‌کند.

اهمیت فرهنگی و اجتماعی سون آی

سون آی نمادی از عشق پاک و صمیمیت میان افراد جامعه است. این روز به تقویت پیوندهای عاطفی و خانوادگی کمک می‌کند و همچنین نشان‌دهنده احترام به اسطوره‌ها و داستان‌های عاشقانه است که بخش مهمی از هویت فرهنگی آذربایجان را تشکیل می‌دهند. همچنین، این مراسم فرصتی است برای مردم تا ضمن جشن گرفتن عشق، به طبیعت و تغییر فصل نیز توجه کنند.

این رسم دیرینه همچنان در مناطق مختلف آذربایجان به شکل‌های متفاوت برگزار می‌شود و نسل‌های جوان نیز به آن اهمیت می‌دهند، زیرا یادآور ارزش‌های عمیق انسانی و اجتماعی است که در جامعه آذری ریشه‌دار است.